Nog niet zolang geleden sprak ik hier het vermoeden uit dat bangmakerij de enige manier nog is waarop politici de kloof met de burger kunnen overbruggen. Veel mensen zijn immers bang voor een aanslag, overstroming, werkloosheid, economische malaise, ja zelfs voor de deeltjesversneller in Zwitserland en Frankrijk. Er zijn tijden geweest dat mensen op de MT Blanc klommen om te ontkomen aan het vergaan van de aarde maar dat lijkt mij nu wel de laatste plaats waar je moet zijn.
Bang dus. Nou heb ik daar niet zoveel last van al ben ik wel eens bang voor een kerel van vier bij vier die boos op me is en over de hersenen van een mastodont beschikt maar dat is het dan ook wel zo’n beetje. Maar de politicus die de indruk wekt dat hij of zij die angst kan wegnemen, gooit hoge ogen. Die ogen slaan echter blind als er van die mooie beloften niets wordt waargemaakt. Pas dus op met beloften.
Gisteravond maakte ik weer een mooie anecdote mee. Eerlijk gezegd heb ik nooit zo in een kloof als nieuw verschijnsel geloofd. In het verleden was de afstand tussen meneer Thorbecke en de gemiddelde middenstander echt heel veel groter dan die tussen Mark Rutte en het eerste het beste studentje met een grote bek. Maar, even zo goed, we praten over een kloof.
De hedendaagse kloof heet niet zo zeer “kloof” als wel “wantrouwen”. Er is geen afstand maar weerstand en zelfs weerzin. We leven in een wereld die aan elkaar hangt van wantrouwen of liever: erdoor uit elkaar valt. Wantropuwen is normaal geworden en wie niog vertrouwen in een ander heeft wordt gezien als een non-realistische halve zool. Zo zit dat.
Ja, dat is niet lekker. Gisteravond woonde ik sinds vele weken weer eens een commissievergadering bij met veel insprekers. Bij de eerste was het al raak. Het was haar taak om de raadscommissie over te halen tot haar standpunt maar daarbij maakte ze geen gebruik van de meest effectieve instrumenten: charme, pamperen, honing smeren en noem maar op. Nee, ze begon meteen volop in de aanval met sarcastische sneers uit te delen, vooral in de richting van de wethouder. Alsof ze bang was geen gelijk te hebben. Alsof ze zelf niet in haar verhaal geloofde en vreesde voor een tegenaanval. Ze vond kennelijk dat de aanval de beste verdediging was. Ze had zich in gegraven in loopgraven en ze moet vrezen dat die ooit eens instorten.
Overtuigend was ze daarmee niet en ik snap het ook niet. Wie als vreemde bezoeker begint meteen de wethouder in elkaar te beuken, kan verwachten dat er al gauw wat stekels overeid gaan staan. Ook bij sommige commissieleden en misschien wel bij allemaal. Raad en wethouder zijn het lang niet altijd met elkaar eens en ze vechten wel enes ruzies uit maar…de mensen kennen elkaar goed en ze maken deel uit van hetzelfde systeem. Wie de wethouder hardhandig aanvalt, kraakt het hele systeem af en dat vinden ook de raadscommissieleden niet sympathiek. Sommigen van hen hopen zelf ooit wethouder te worden en zij zijn niet happig op een voorland waarin schelden en ketteren bon ton is. Dom. dom. dom dus.
Woeie weet, misschien had ze harten kunnen veroveren door zich af te vragen hoe de nieuwkomers in haar woonomgeving zich straks voelen in hun nieuwe, nu nog niet gebouwde huizen. Misschien had zij een toekomstbeeld van nieuwe bewoners kunnen schetsen die ook niet allemaal verlangen naar een steenwoestijn en ook wel graag wat groen om zich heen zien. Die waarschijnlijk ook graag de zon in hun huiskaner hebben en over de nodige privacy beschikken. Maar nee, ze koos ervoor zich vast te bijten in haar eigen, deels gespeelde, boosheid.
De kloof komt dus voort uit een, wederzijds, gebrek aan vertrouwen. Een wederzijds gebrek aan bewustzijn dat men onderdeel uitmaakt van één en dezelfde samenleving. Maar…wat bazel ik nou, dat weten we toch allemaal al? Ik betwijfel het.
Laten we ervan uitgaan dat de bestuurders van de gemeente weten dat de kloof zijn bodem vindt in wantrouwen. Wat valt daar dan aan te doen? Het openen van websites en dat soort hulpmiddelen vormen niet meer dan lapmiddelen. Het gaat erom het vertrouwen te winnen en te voeden. Dat is alleen maar mogelijk door mensen te behandelen volgens een paar ijzeren principes: afspraken nakomen, zorgvuldige en heldere communicatie en echte belangstelling tonen. Misschien zijn er nog een paar maar daar kom ik nu niet op.
Tja, die communicatie, daar ontbreekt het nogal eens aan. Ik stuur zo nu en dan e-mails naar politici waarop ik nooit of tenimmer een antwoord krijg. Dat schept geen vertrouwen. Ik snap best dat de dames en heren het druk hebben maar een antwoordbevestiging is toch wel het minste en…de mededeling dat ik in elk geval binnen een overzienbare termijn een soort antwoord krijg, dat scheelt al heel veel. Dan heb ik het gevoel dat ik ben opgemerkt, dat ik er niet als een lappen lul bijhang in deze samenleving.
Begrijp me goed, ik zie politici niet als oorzaak van het gebrek aan vertrouwen. Dat gebrek is er netzo goed bij de “burger” . Ik vind wel dat de politicus als hoeder van samenleving en democratie een bijzondere verantwoordelijkheid heeft. De kloof, die overbrug je niet met techniekjes en foefjes maar alleen door mensen die elkaar ontmoeten. Het klinkt als een preek maar ik ben geen dominee en ook geen pastoor. Ik ben journalist en het is mijn taak om bruggen te slaan. De kloof kan ik niet dichten maar communicatie helpt wel.
Tot sterkte,
Kaj Elhorst
Service
www.volkskrantblog.nl/bericht/213134
www.thebecompany.nl/afspraken_nakomen.htm
www.intomartgfk.nl/default.asp?itemnumber=469
www.denieuwereporter.nl/index.php?tag=betrouwbaarheid
www.utwente.nl/nieuws/pers/archief/2006/cont_06-030.doc
www.nl.wordpress.com/tag/kloof-burger-en-bestuur
www.research.nl/index.cfm/27,2294,124,89,html
Politiek 