De kop eraf! In de Middeleeuwen wisten ze wel raad met mensen waarvan ze meenden dat ze schuldig waren aan een misdrijf. De kop eraf en dan die kop op een staak zodat iedereen die kop kon zien. Na een tijdje werd het vanzelf een rotkop. Soms hingen ze terechtgestelde misdadigers ook nog eens op, ondersteboven of gewoon zoals het hoort. Ja, dat waren nog eens heerlijke tijden met veel gerechtigheid en wraak.
Ja, we zouden er zo graag naartoe terug willen want het was zo simpel in die tijd, zo heerlijk direct en controleerbaar, tenminste zo leek het. Het gaat altijd om een ander die iets heeft gedaan dat niet door de beugel kan (Jahaa, in de beugel, dat was ook een leuke Middeleeuwse straf, joepie!!!). Het kan toch niet mooier. Volgens mij was het recht in de Middeleeuwen een feest voor de slachtoffers, familie en vrienden. Misschien kon je het wel scharen onder bruiloften en partijen. Trouwens, veel later ging het ook nog zo. In de Franse Revolutie was het onthoofden van schuldige en onschuldige aristocraten een waar volksvermaak waarbij de dames van de breiclub vooraan zaten. Heerlijk!!!
Vanmiddag kwam tijdens het gesprek met het college van B&W de moordenaar van Tamara Wolvers ter sprake. Het Openbaar Ministerie had als verdachte Jacco Griffioen aangewezen en 15 jaar gevangenisstraf geëist. De rechter sprak hem vrij wegens gebrek aan bewijs. Zelfs sommige journalisten waren teleurgesteld maar waarom eigenlijk? Niemand is schuldig totdat de schuld is bewezen en zelfs die stelling vertoont nog hiaten.
De wetgever heeft ooit gesteld dat het wettig en overtuigend bewijs moet zijn geleverd. Dat woordje overtuigend is een staartje met venijn want het houdt een slag om de arm. De rechter kan wel overtuigd zijn van de schuld maar daarmee bestaat nog steeds geen 100 procent zekerheid. De voorbeelden van het tegendeel zijn er te over en dat heeft de wetgever maar al te goed begrepen. Vandaar de slag om de arm. In de loop van de geschiedenis is een reeks van rechterlijke dwalingen begaan die elk mens het schaamrood naar de kaken zou moeten laten stijgen. Gehangenen, onthoofden en levenslang opgeslotenen zijn bij lange na niet allemaal ook echt dader geweest.
In onze tijd is daarin niet veel verandering gekomen. We hebben de Rotterdamse parkmoord, Lucie de B, de Deventer moordzaak waarvoor Louwrens is veroordeeld en de Puttense moordzaak waar voor twee mensen jarenlang onterecht vastzaten. Meer dan ooit hebben mensen in onze tijd behoefte aan schuldigen en die moeten ook allemaal bekend zijn. Dat heeft te maken met onze eigen angsten en onzekerheid en vooral met het ontbrekende gevoel van saamhorigheid. Dat gevoel krijgt wel vorm door voor het oog mee te voelen met de nabestaanden maar in werkelijkheid is het allemaal voor onze eigen Bühne, ons zelfbeeld.
Nu lijkt het alsof moderne technieken meer zekerheid bieden maar dat is niet het geval. gebruik van DNA kan ook twijfels oproepen in zaken waarin de rechter in het verleden meende volledig overtuigd te kunnen zijn. Wat nu als alles wijst op één en dezelfde dader maar het DNA geeft het tegengestelde aan? Soms lijken moderne technieken zekerheden te bieden maar zij vergroten ook de twijfels. Nu de twijfel dus is bewezen, is een totale herziening van ons stelsel van schuld en boete nodig.
Het zou een ieder fraai staan als hij of zij begreep dat de verdachte in de moordzaak voorlopig is vrijgepleit. Vanzelfsprekend zijn de nabestaanden van het slachtoffer daarmee niet geholpen maar zijn zij eigenlijk wel te helpen? Het enige wat zij toch echt willen, is dat Tamara terugkomt? Dat zal helaas niet gebeuren. Daaraan helpt geen lieve DNA en ook geen andere moderne techniek. Tragisch, ja zeker maar geen reden om dan maar iemand aan te wijzen als dader.
Ik moet daarover ook iets persoonlijks kwijt want ik heb een wat afwijkende opvatting over schuld en boete. Ik kan niet geloven in de individuele schuld van een “dader”. Daarvoor zijn we allemaal teveel een vrucht van aanleg, opvoeding, omgeving en omstandigheden. Dat de één wel en de ander geen moord pleegt, doet daar niets aan af. Iedere vergelijking tussen individuen gaat wat mij betreft mank. Aan de andere kant vind ik ook dat de samenleving bescherming verdient tegen misdaad. Hmmm, moeilijk.
De neiging om een schuldige aan te wijzen overheerst onder mensen omdat we allemaal zo graag willen geloven dat het kwaad alleen maar schuilgaat in de kwaden en dat wij zelf brandschoon zijn en altijd zullen blijven. Nou, mijn kop eraf als dat geen wilde fantasieën zijn. Wie denkt zelf de deugdin persoon te zijn, hoort aan de schandpaal.
Tot sterkte,
Kaj Elhorst
Service
www.bezinningscentrum.nl/links/special_links3/zondebok.shtml
www.blog.vechtentegenhetonbekende.nl/?p=325
www.zocors-web.nl/26-wat_zijn_je_rechten.html
www.depers.nl/binnenland/193692/Internet-als-volksgericht.html
Politiek 