Ja, het zal wel weer een fraai gezicht wezen. Dinsdagmiddag, breedgerande hoeden met vol geplamuurde gezichten, de nieuwe adel verzamelt zich in de Ridderzaal, inderdaad: de ridderzaal.
Wat waren in de Middeleeuwen zo de vereisten die aan een ridder werden gesteld? Nou, hij moest onder meer de angstigen en behoeftigen steunen. Ridderlijk was dat. Kijk, dat is reden genoeg om eens te kijken hoe we de PvdA van de ondergang gaan redden.
Zoals ik eerder al zei moeten we de oorspronkelijke idealen als startpunt nemen, vooral als ze in de loop van de tijd zijn blijven liggen. Voor de PvdA geldt dan met nadruk het ideaal van de “verheffing van het volk”. Daarvan is nooit iets terechtgekomen.
Wel van de verspekking van portemonnees maar dat heeft alleen maar geleid tot overconsumptie en een schandalige vorm van energieverspilling. Wie nooit iets heeft gehad, wil ook wel eens als een prins leven. Maar dat had niet gehoeven, mits de mensen niet alleen op school waren opgeleid maar ook opgevoed. Geestelijke ontwikkeling, daar hadden de rode heren en dames niet zoveel benul van
En dus gaan we nu als socialist “de verheffing van het volk ” hoog in het vaandel schrijven. Hoe doe je zoiets? Verheffing heeft volgens mij te maken met geestelijke ontwikkeling en dat is nu precies waar het de afgelopen veertig jaar aan heeft ontbroken. Het opkomende “proletariaat” kreeg wel de centen maar niet de geestelijke weerbaarheid die daarbij hoort. Dat wil zeggen: het vermogen om hartgrondig te denken en daar nog plezier in te hebben ook. De arbeidersklasse werd van onderdrukt slavendom een massa van plezierzoekers. Dat heet doorslaan naar de andere kant.
Om daarin evenwicht aan te brengen is veel vorming nodig. In het Frans heet een leerling niet een leerling maar een élève, iemand die wordt opgeheven. Opvoeden komt in de plaats van opleiden.
In de komende jaren gaat het er niet om dat we onze economische positie kunnen handhaven niet om de concurrentie. Het gaat erom een hechte samenleving op te bouwen in Nederland en Europa. Daarvoor is een culturele invalshoek nodig. Geschiedenis, aardrijkskunde, volkskunde, literatuur en taal horen een prominente plaats te krijgen in het onderwijs. Die vakken bieden daarbij de mogelijkheid tot veelvuldige en diepgaande discussie over waarden, normen en vooral het wikken en wegen daartussen, het afwegen van belangen en mogelijkheden. Dat schenkt de jongeren het vermogen om te denken en…creatief te zijn. Creativiteit is niet anders dan de talloze toepassingsmogelijkheden van woorden, gedachten en voorwerpen te zien. Dat leer je door te discussiëren en onverwachte invalshoeken te ontdekken. Creativiteit is straks vele malen belangrijker dan de kennis van wiskundige formules.
Didactisch en pedagogisch gezien zal dat in de eerste plaats moeten worden ontwikkeld door interessante informatie of informatiebronnen aan te bieden. Daarnaast is er discussie nodig want discussiëren is hardop denken. Echt discussiëren, debatteren, luisterend naar de tegenpartij. En zo … verheffen wij het volk.
Natuurlijk er zijn doeners, mensen die minder intellectuele vaardigheden lijken te hebben. Mensen bij wie die vaardigheden dieper onder de oppervlakte liggen. Hen verheffen wij door te beginnen met de daad, de handeling en op basis daarvan start de discussie. Intellectualiteit is voor een goed deel oefening. Wie het volk wil verheffen, moet die oefeningen toestaan en niet vertroebelen met inferieure zaken zoals het “aanleren van de bètavakken”. Dat komt vanzelf, als de jongeren eenmaal inhoud hebben gekregen.
Verheffing van het volk, maar PvdA, er is méér nodig. Ik ga niet alles voorkauwen, ik heb slechts een voorbeeld gegeven. Al het overige mag uit uw discussies in partijverband voortkomen.
Tot sterkte,
Kaj Elhorst
Service
Politiek 