Ja, de zin van de onzinnigheid en dat al in de eerste zin. Hoe verzint iemand zoiets? En toch…de lezers van mijn drie vorige columns hebben zich kunnen verkneukelen in de onzinnigheid. Dat lijkt zo op het eerste gezicht de betekenis van onzinnigheid: lachen.
Nou, dat is nog maar de vraag. Vanmorgen las ik met grote blijdschap in de meest volkse krant van Nederland dat René Cuperus het met mij eens is. Dat is belangrijk want wie ben ik nou helemaal? René Cuperus is medewerker van het wetenschappelijk instituut van de PvdA, de Wiardi Beckmanstichting. Cuperus is dus iemand en hij zegt dat er een te grote kloof is tussen het kader van de partij en de “gewone” achterban.
Je zou ook kunnen zeggen: de doctorandussen en de Jannen met de Pet. Je kunt je afvragen waarom hij dat nu pas zegt maar misschien is het een jong vogelken. Zonder mezelf op de roodborst te willen kloppen, kan ik zeggen dat ik die kloof twaalf jaar geleden al zag. Niet alleen bij de PvdA maar ook bij andere partijen.
Het konijn uit de hoed was “Jip en Janneketaal”. Ineens moesten politici zich gaan uitdrukken in een soort Nederlands die ook begrijpelijk is voor negenjarigen (volgens psychologen een bijzonder lastige leeftijd). Ik heb daar nooit iets van geloofd want de inhoud van de boodschap verandert daardoor niet en dat is nu juist wel de bedoeling. Bovendien leidt ze tot belachelijke uitglijders zoals die van Rita Verdonk “Ik ben niet links, ik ben niet rechts, ik ben recht door zee.” Over onzinnigheid gesproken!
Wie in Jip en Janneketaal uitlegt dat de omgewoelde binnenstad goed is voor ontwikkelingen in de toekomst en natuurlijk de economie en dus de werkgelegenheid, maakt nog steeds niet duidelijk waarom al dat “gewone volk” jarenlang in de rotzooi moet leven. Zonder werk, trouwens. Tegen de tijd dat “de toekomst” is begonnen, gaan ze in de AOW!
De inwoners hebben niet anders dan hun buurt en wijk. Daar is het nu al sinds jaren een zooitje vanwege die belangrijke toekomst met z’n werkgelegenheid en vooraan lopen in economisch opzicht. Moet hun levensgeluk worden opgeofferd aan een stralende toekomst van kenmniseconomie en beursgang waarin medewerkers worden ontslagen terwijl de bedrijven vette winsten maken? Is dat geloofwaardig? De PvdA weet niet hoe ze met dat probleem om moet gaan en de buurt radicaliseert.
Dat is gek want de afgevaardigden van deze partij hebben de taak ook het “gewone” volk te vertegenwoordigen. Zij lezen nu wel vaak Jip en Janneke en proberen zich die taal aan te leren maar ze praten nog steeds over zaken die het “gewone” volk niet interesseert. Daar leeft vooral één grote vraag: “Waar is mijn sociale nest?” Het “gewone volk” heeft het gevoel te worden opgeofferd aan een toekomst die mijlenver over de horizon ligt. Dan kun je tienduizend keer zeggen dat het niet zo is, het geloof leeft voort en de kloof gaapt verder.
Boven die kloof heeft Geert Wilders een hangbrug gespannen, gammel maar begaanbaar. Jan Marijnissen heeft een iets soliedere houten brug getimmerd. En zie: het volk kwam in groten getale, hoorde deze profeten aan en zij knikten dat het waar was en zij zagen hun wensen op ongelofelijke wijze vermenigvuldigd en vervuld. Althans, zo lijkt het.
Voor Cuperus, Van Hulten, Bos en Tichelaar en al hun volgelingen (en voor veel andere politiek partijen, de VVD voorop) kan dat in de praktijk niet moeilijker zijn. Meer gerichtheid op het heden en minder op de toekomst. Vanwaar toch die eeuwigdurende leus ‘we moeten klaar zijn voor de toekomst”? Me dunkt, er zijn redenen genoeg om klaar te zijn voor het heden maar daaraan ontbreekt het in ruime mate.
Minder collectieve luchtkastelen in de vorm van Betuwelijnen en HSL’s en meer stoeptegels en hondenpoep, dubbele nationaliteiten, leegstaande woonwijken, verstoorde buurten, hoofddoeken en…
Daar zit de zin van de onzinnigheid. De onzinnigheid die op diverse weblogs over het volk wordt uitgestrooid is een rijke bron van informatie voor iedereen die dit land wil besturen. Daar komen de ergernissen en onderwerpen aan de orde die ons volkje bezighouden. In rechtsradicale, racistische en ook gewoon “volkse” publicaties. Daar gaat het over de vraag of de opzet van gemengde woonwijken bijvoorbeeld wel gaat leiden tot het gewenste resultaat. Daar blijkt dat zo’n mix soms eerder tot conflicten leidt dan tot integratie. Daar komen de problemen van Jan met de Pet over zijn werk, gezinsverbanden, woonbuurt en voeding aan bod.
Het heeft geen pas om die signalen, hoe radicaal ook, terzijde te schuiven. Zij zijn een teken aan de wand dat wordt afgegeven door een volk dat zich onbegrepen en vergeten voelt. Politici moeten er rekening mee houden en oplossingen zoeken zonder radicaal te zijn. René Cuperus en de anderen zouden er dan ook eens vaker daar moeten kijken.
Weg met de academische modellen en terug naar de solidariteit met hen die in het gedrang komen in de alledagelijksheid van hun bestaan. De onzinnigheid kan daarbij als gids dienen zonder haar over te nemen. Solidariteit met mensen in achterstandswijken heeft gevoel nodig, idealen die herkenbaar zijn. Wie verstandige dingen zegt, mag het gevoel niet vergeten.
En tot slot. Ik las kortgeleden dat de PvdA mikt op meer deskundigheid en verjonging. Het laatste beschouw ik als een redelijk loos begrip, zoals ik al eerder aangaf. Het eerste is vaag. Welke deskundigheid? Deskundighieid van de tekentafel of van de zieleroerselen van Jan met de Pet? Als het aan mij ligt, is die laatste deskundigheid voorlopig het eerste aan de beurt.
Dat kan vorm krijgen door de fractie een betere afspiegeling van de samenleving te laten zijn. Weliswaar is ze in toenemende mate meer cultureel samengesteld en zitten er vrouwen in maar hoe zit het met het percentage Jan met de Petten? Juist in een grote fractie kan hun invloed de juiste sterkte krijgen. Oftewel: de teksten zijn begrepen, het commentaar is relevant.
En als uitsmijter: dit is geen pleidooi voor pragmatisme of rechtsradicalisme. Beide beschouw ik grotendeels als onzinnigheid. Het is een pleidooi voor solidariteit van politici met mensen die daar de meeste behoefte aan hebben.
En als allerlaatste uitsmijter: doen ze dan helemaal iets goed bij de PvdA? O zeker wel, het idee van wijkgericht werken is uitstekend, Het sluit naadloos aan op het bovenstaande maar … de uitwerking moet gericht zijn op het nu, niet op de lange termijn.
Tot sterkte,
Kaj Elhorst
Service
Politiek 