Goedkope espresso-apparaten hebben een groot nadeel. Vroeg of laat zal het stoompijpje bezwijken. Meestal vroeg en dat is vervelend want het stoompijpje is karakteristiek voor een espresso-apparaat. Het is onmisbaar om espresso om te toveren tot capuccino.
Nadat het stoompijpje van de zoveelste goedkope aanbieding het had laten afweten, besloten mijn vrouw en ik tot krachtige maatregelen. We zijn allebei gek op een goede kop capuccino en dus togen we naar de winkel om een nieuwe espressomachine te kopen. Al gauw vonden we er één die ze in de horeca vermoedelijk semi-professioneel noemen. Stevige stoompijp, maximaal wettelijke toegestane druk (1,5 bar), bonenmaler en een variatie aan koffiekopgrootten waar ik nog steeds beroerd van word.
Die aankoop was al heel lang onze bedoeling maar eigenlijk hadden we elkaar zo’n ding cadeau willen doen bij onze gezamenlijke pensionering. Nu ik in de winkel stond en de teerling was geworpen, bekroop mij plotseling het gevoel dat ik de allerduurste moest hebben. Er overviel mij een soort onweerstaanbare hebberigheid. Daar heb ik zelden last van maar deze keer wel. De verkoper liet duidelijk merken dat hij het apparaat heel graag wilde verkopen. Waarschijnlijk gebeurt hem dat ééns in de maand. Even later stonden we buiten, een zware doos rijker en ruim zeshonderd euri lichter.
Een week later reden we de auto aan gort, iets dat mij nog minder overkomt dan een aanval van hebberigheid. Tja, dat was en forse schadepost voor het budget. Een nieuwe auto, ook daarop hadden we nog niet gerekend. Kan ik nu niet met geld omgaan? Ben ik niet in staat om mijn verantwoordelijkheden te dragen en werk ik mezelf in de schulden voor een kopje koffie?
Gisteravond tijdens de commissievergadering ging ik het bijna denken. Minstens twee fracties wezen op de eigen verantwoordelijkheid van mensen die diep in de rode cijfers zitten en er niet meer zelf uit kunnen komen. Hoe zit dat nou toch? Had ik mezelf bestraffend toe moeten spreken toen ik dat espresso-apparaat kocht? Volgens mij valt dat nog wel mee want die zeshonderd euro’s zijn een druppel op een gloeinde plaat bij de aankoop van een nieuwe auto.
Maar hoe zit het als je nooit hebt geleerd om overzicht te hebben over prioriteiten, beschikbare budgetten en risico’s van lenen? Hoe zit het als je van huis hebt meegekregen dat je altijd moet toegeven aan je eigen hebberigheid? Of, nog erger, hoe zit het als je thuis nooit iets hebt gehad en plotseling lijk je genoeg geld te hebben om de wereld te kopen? Waar blijft dan je eigen verantwoordelijkheid?
Eigen verantwoordelijkheid voor je portemonnee dragen, kun je volgens mij alleen als je dat thuis hebt geleerd. Als je ouders je tijdig hebben leren omgaan met zakgeld dat doodgewoon op een dag op is. Er komt ook niets meer bij voordat het betaaldag is. Wie diep in de schulden zit, kan eruit geholpen worden. Dat vinden ook de voorstanders van de eigen verantwoordelijkheid En daarna? Daarna, zo menen zij, heb je geleerd hoe je met geld om moet gaan. Dat betwijfel ik. Wie krom heeft gelegen om z’n schulden af te betalen, kijkt verheugd op als de dag van de bevrijding is aangebroken. Wat een berg nieuw geld om uit te geven!
“Het gaat om het leermoment”, meende één van de raadsleden. Ik hecht daar niet zoveel waarde aan. Mensen leren niet. Ze zijn blij dat iemand helpt in moeilijke tijden maar daarna zullen ze veelal in oude fouten vervallen, tenminste als je geen nazorg biedt.
Opmerkelijk genoeg vond hetzelfde raadslid dat vreemdelingen de kans moeten krijgen op kosten van de overheid Nederlands te leren. Alleen wie die taal beheerst, kan in ons land volledig meedoen aan het maatschappelijk en economisch leven. Daar ben ik het wel mee eens maar ik blijf toch met een zware vraag zitten. Waarom mag je de ene techniek (Nederlands) leren op kosten van de overheid en moet je de andere essentiële vaardigheid (budgettteren) maar een beetje zelf uitzoeken?
De laatste jaren klinkt aan alle kanten de uitdrukking “eigen verantwoordelijkheid” maar ik heb het idee dat het maar zo’n beetje wordt gebruikt als het goed uitkomt. Het is ook een soort toverwoord geworden en daarmee is aan de eigen verantwoordelijkheid geen recht gedaan. Wie zelf zijn verantwoordelijkheden wil dragen, moet daarvoor diepgaand en langdurig zijn getraind. Eigen verantwoordelijkheden worden volgens mij ook stukje bij beetje overgedragen en niet van de ene dag op de andere. Laten we het vooral niet gebruiken als eufemisme voor: zoek het verder zelf maar uit.
Tot sterkte,
Kaj Elhorst
Service
Politiek 