Hij heeft er nooit naar gestreefd maar wel eens aan gedacht. Kommer heeft geen bul, geen doctors- of zelfs maar een doctorandustitel. Wat hij wel heeft gehad was een gedegen opvoeding met veel discussies, de noodzaak tot haarscherp analyseren om niet ten onder te gaan in het familiedebat en een goede vooropleiding. Kommer is Latinist en student van het oude en nieuwe Grieks. Ja, hij kan dan ook over van alles en nog wat meepraten en heeft vaak meteen door waar een wetenschappelijke term op slaat. Vanwege zijn opleiding met klassieke talen dus.
Nu spreek ik nooit Latijn of Grieks met hem. Het zou de interviews onnodig ingewikkeld maken. Alleen een enkele keer valt er een klassiek, Latijns of Grieks woord zoals “gnautè seauton”, ken uzelve. Dat was het geval in het vorige interview toen het over imago ging. En deze keer kom Kommer het ook weer niet laten maar dat zal nog blijken.
We hebben nuj toch maar permanent gekozen voor gesprekken in de studeerkamer. Daar heeft niemand last van ons en, wat belangrijker is, wij hebben last van niemand. Hier is niet het “meisje” of ander personeel uit de werkruimten, waartoe bij Kommer ook de slaapamers behoren. Ja, hij heeft een wat getormenteerde relatie met het andere geslacht, in casu zijn vrouw. “Lief maar vrouw”, zegt hij wel eens maar ik mag daarover met niemand praten en daarom zet ik het maar op mijn weblog.
“Ja, wij waren in mijn tijd bijna allemaal klassiek geschoold, voor kortere of langere tijd”, zegt Kommer. Met dat laatste geeft hij aan dat lang niet iedereen zijn of haar gymnasiumopleiding heeft afgemaakt. “Daardoor praatten we wel allemaal zo ongeveer op hetzelfde niveau. Dat maakte de discussies in de fractie spannender en gemakkelijker. Je hoefde niet steeds van alles en nog wat uit te leggen aan fractiegenoten. Helaas, in mijn tijd sloeg het verval al toe.” Hij zet nu op het bijzettafeltje dat alweer middenin de kamer is blijven staan, een kruik en een fles. “Beerenburg en Beerenburger”, zegt hij waarbij hij bij het laatste woord bijna automatisch een toon van misprijzen laat horen. “Beerenburg, wat wij hier altijd drinken, is het echte spul. Beerenburger is namaak”, legt hij kort en goed uit. Zo heb je ook echte politici en namaak. Moet ik er één noemen? Nou, dan hoor je vast de naam van Wilders graag. Het kan best zijn dat hij heeft gestudeerd want dat heeft bijna iederen tegenwoordig. Gestudeerd maar niets begrepen.” Hij draait de dop van de kruik met Beerenburg af. “Laten wij ons maar bij het echte spul houden.”
“Maar het is toch niet de bedoeling om alleen maar zeer gestudeerde heren in het parlement te hebben zitten”?”werp ik tegen. Over vrouwen begin ik maar niet eens meer. Kommer schudt zijn hoofd. “O nee, dat hoeft echt niet maar ze moeten wel begrip en stijl hebben. Niet alleen in het parlement maar ook in Provinciale Staten en de gemeenteraad.” Hij kijkt nadenkend in zijn glas Beerenburg alsof hij iets boven het vocht uit wil toveren. Alsof hij bezig is de toekomst erin te lezen.
“Begrip en stijl”, herhaalt hij. Dan draait hij zich om in zijn stoel en wijst hij op de wajangpoppen. “Kijk, jij hebt je natuurlijk al lang afgevraagd wat die poppen doen in de werkkamer van een echte Friese politicus. Dat komt doordat je weet dat het wajangpoppen zijn. Ik maak me sterk dat Wilders ze nog niet kan onderscheiden van Jan Klaassen en Katrijn. Laat staan dat hij weet hoe het wajangspel gespeeld zou moeten worden. Die man heeft geen begrip en al helemaal geen stijl. Dat komt door zijn absolute gebrek aan culturele achtergrond.”
Ik begin wat onrustig te schuiven in mijn stoel. Niet dat ik Wilders een sympatieke man vindt maar één vraag begint mij te bekruipen. “Hoe weet u dat zo zeker?”vraag ik nieuwsgierig. “Ervaring jongen”, is het antwoord. Hij pauzeert even om zijn eerste pijp van de middag te stoppen, nog al laat voor zijn doen maar het komt er toch weer van. Nou ja stoppen, de oude.,wijze politicus staart meer voor zich uit terwijl hij speelt met het tabakszakje en de pijp. “Ervaring”, gaat hij weer verder. “Je kunt het zien aan de manier waarop mensen reageren. Onkunde, gebrek aan inzicht en levenswijsheid openbaren zich allemaal in het gedrag van mensen. Ik zal je een voorbeeld geven.” Deze keer maakt hij echt werk van het stoppen van zijn pijp en dat laat hij volgen door er onmiddellijk de brand in te steken.
“Het was in de dagen voor mijn laatste zomerreces toen ik een vergadering meemaakte waarin één van de collega’s, van een andere partij, een vraag stelde. Nu kon je je afvragen of hij de meest zorgvuldige formulering had gekozen maar een logische vraag was het in mijn ogen wel. Zeker tweederde van de kamer gierde het uit van de pret omdat ze de vraag als “dom” beschouwde. Ik niet. Ik had vroeger een reeks van onderwijzers gehad die me altijd hadden bijgebracht dat het stellen van een vraag nooit dom kon zijn. Als je vraagt heb je eerst bedacht wat je weten wil. Dat is toch mooi? Daarna heb je bedacht hoe je erachter moet komen. Nog veel mooier. Als je niks vraagt, weet je alles al of denk je niet. Ja en dat eerste, daar is nog niemand aan toe. Wie geen vragen stelt is dom.
Kijk, dat gedrag toont gebrek aan stijl en begrip, te weinig inhoud. Wie liever een ander uitlacht dan vragen stelt, kan beter zijn mond houden.`Hij zucht `Quod licet Jovi, non licet bovi`, wat aan god is toegstaan, is nog niet toegestaan aan het rund. Niet iedereen heeft zo maar het recht anderen te vertegenwoordigen.´Haast wanhopig schudt hij zijn hoofd. `Echt iets voor de nadagen van mijn werk als volksvertegenwoordiger. Weet je”, hij staat op uit zijn stoel. “Het is één van de redenen waarom ik blij ben geen politicus meer te zijn. Ik zou er niet meer tussen passen. Het niveau van bestuurders en politici, praat me er niet van.”
“U klinkt bitter”, merk ik op maar Kommer schudt zijn hoofd en hij krijgt zelfspretoogjes. “O nee, nee, dat ben ik niet. Ik weet zeker dat de drang naar stijl en begrip zal terugkeren. Misschien is het al wel weer aan het terugkomen.” Dan wijst hij op de biedermeierkast. “Kun je schaken?” “Maar natuurlijk”, mijn stem moet hem wel héél verbaasd in de oren klinken maar dat laat hij niet merken. “Kom we spelen een potje op niveau”, glimlacht hij flauwtjes en hij legt bord en stukken op het tafeltje tussen ons beiden. “Al spelend de hoogte krijgen”, lacht hij nog.
Tot sterkte,
Kaj Elhorst
Service
www.spiritvoorgent.blogspot.com
l
Politiek 
