Vandaag viert Prinses Amalia, de oudste dochter van Willem Alexander en Maxima haar verjaardag. Dat wil zeggen: haar ouders vieren de verjaardag en zij vindt het ook leuk. Dat hopen we dan maar, tenminste. Dat alles gebeurt in een knusse, besloten kring. Een kleine meid met stralende oogjes en vol van verwachting want er staan allerlei leuke dingen te wachten. Eerlijk gezegd zijn er dingen die ik ook wel in beslotenheid doe. Soms met het gezin, soms met z´n tweeen en zelfs wel eens alleen, zoals bezoek aan de WC. Jahaa, beslotenheid kan iets prachtigs zijn.
Het kan, maar het is niet altijd het geval. Een merkwaardige ervaring deed ik daarmee gisteravond op tijdens de vergadering van de raadscommissie. Eén van de commissieleden vroeg plotseling om een “besloten vergadering”. Dat wil zeggen dat de pers en het publiek er niet bij mogen zijn. Toen de voorzitter van de commissie hem vroeg naar de reden voor de beslotenheid antwoordde het commissie- en raadslid: “Omdat ik er behoefte aan heb.” Dat was toch wel héél bizar. Je kunt een commissievergadering in beslotenheid voeren omdat er financiële informatie in ter sprake komt die nog niet naar buiten moet komen. Het kan ook zijn dat er persoonlijke zaken op tafel komen die beter niet aan de openbaarheid prijs kunnen worden gegeven. Ja zelfs de staatsveiligheid kan ermee gemoeid zijn hoewel dat in de gemeenteraad vrijwel nooit voorkomt. Dat zijn ongeveer de redenen die de Wet Openbaarheid van Bestuur aanvoert om geen openheid van zaken te geven. Zelfs is openbaarheid niet verplicht als een zaak nog in voorbereiding is. Maar “omdat ik er behoefte aan heb” komt in dat rijtje niet voor.
Er zijn ook raadsleden die alleen in beslotenheid menen in alle vrijheid te kunnen spreken. Dat is bedroevend want daarmee geven zij te kennen dat zij veel te verbergen hebben. Aan hen zou ik willen aanraden tijdens de vergaderingen een boerka te dragen zodat zij rustig hun uitspraken kunnen doen, zonder herkend te worden. Ja zeker, dat heet culturele verrijjking.
Overigens had de beslotenheid wel een zekere humor in zich. De vergadering vond namelijk plaats in een zaal met doorzichtige, glazen wanden en van tijd tot tijd trokken de stemmen zo hard van leer dat zij in de naastgelegen ruimte woordelijk waren te volgen. Tja, zo gaat dat.
De discussie die op het voorstel van het commissielid volgde, gaf geen duidelijkheid over de redenen. Even zo goed besloot de raadscommissie tot beslotenheid. Dat was niet erg netjes tegenover het publiek op de tribune en vrij frustrerend voor de verzamelde pers. Dat gold temeer omdat het onderwerp de hele bevolking van mijn gemeente erg bezighoudt. Je kunt zo´n beslissing dan ook nauwelijks zien als poging om politiek en burger dichter bij elkaar te brengen. Voor het imago van de politiek is het ook niet goed.
Omdat ik er behoefte aan heb, wil ik de gemeenteraad en haar commissies toch eens wat suggesties aan de hand doen. Dat is belangrijk omdat ik merk dat het aantal besloten vergaderingen toeneemt. Dat is een slecht teken voor onze democratie die toch al hevig onder vuur ligt van allerlei maatschappelijke groepringen en de regering zelf. De invoering van kliklijnen is bijvoorbeeld bepaald niet democratisch te noemen.
In verreweg de meeste gevallen is het heel goed mogelijk de gevoelige informatie al voorafgaand aan de commissie- of raadsvergadering te bespreken. Inspreekbeurten van burgers op de avond zelf brengen in dat opzicht nooit nieuwe gezichtspunten of informatie naar voren en kunnen dus niet als factor meespelen. In dat geval kan beslotenheid van te voren worden aangekondigd. In de tweede plaats is het heel geod mogelijk onderwerpen te bespreken zonder bij voortduring concrete getallen of informatie te noemen aangezien deze immers in de stukken is vermeld. De vergadering op zich hoeft dus niets van die geheimen prijs te geven. Daar komt bij dat er met de pers heel goed afspraken gemaakt kunnen worden over de publicatie of niet-publicatie van bepaalde onderwerpen. Op z´n minst kunnen in zo´n geval de journalisten bij de vergadering aanwezig zijn. Als bewakers van het democratisch proces hebben zij daar recht op.
Beslotenheid en politiek leidt tot argwaan, borreltafelpraat, achterdocht, wantrouwen en ongefundeerd negativisme bij degenen die zijn buitengesloten. Het versterkt ook het gevoel dat de kamertjes hun rechten hebben herwonnen. In een wankele democratie, zoals de onze, is dat bepaald niet aan te bevelen.
Vanavond vier ik in besloten kring het Sinterklaasfeest, open haard aan en veel gezeligheid. Ongetwijfeld zal er wel eens een woord of uitdrukking vallen die beter niet in de krant kunnen. Maar ja, Sinterklaas is dan ook geen politiek. Integendeel, hij heeft altijd geld genoeg en strooit naar alle kanten. Eigenlijk valt er dus niets te verbergen.
Tot sterkte,
Kaj Elhorst
https://politiek.wordpress.com
Service
Politiek 