Schuldgevoel

Vandaag meende iemand mij te moeten betichten van een schuldgevoel omdat mijn ouders kolonialen waren. Hij suggereerde dat hij mijn stuk “Indonesië is geen land” had gelezen maar volgens mij is hij er met één enkele oogknipper overheen gevlogen. Daarom zal ik het stuk aan het eind van dit verhaal nog een keer plaatsen.

Nooit van mijn levensdagen heb ik een greintje schuldgevoel gehad over het koloniale verleden van mijn ouders en grootouders. Dat zal uit het stuk ook naarvoren komen, meen ik. Integendeel, ik heb heel duidelijk een genuanceerd beeld gegeven van de daden die Nederlanders in het verleden in Indië hebben verricht. En waarom ook niet?

Ik heb geen schuldgevoel en ik kan het ook niet hebben. Persoonlijk heb ik part nog deel gehad aan wat zich ook maar in Indië af heeft gespeeld. Ik weiger ook een waarde-oordeel uit te spreken over het gedrag van mijn ouders en voorouders waar ook ter wereld. Zij leefden in hun eigen tijd en hun eigen omgeving en daarnaar hebben zij gehandeld en gesproken. Volgens mijn opponent voelde ik me met schuldgevoel en al toch trots op mijn afkomst. Trots? Geen sprake van! Ik vind het wel leuk en bijzonder maar trots, nee…

Ik heb mij ook nog nooit verbonden gevoeld met slavernijmonumenten en dat soort schuldbekentenissen. Ik weiger schuld met mij mee te dragen voor wat er in het verleden is gebeurd en ik ga er ook geen excuses voor aanbieden. Het zou ook een loos gebaar zijn. Ik kan geen excuses maken voor wat anderen, soms honderden jaren geleden, hebben gedaan.

Natuurlijk hoor ik wel eens mensen zeggen dat de nazaten van slaven en ander mishandeld volk daar behoefte aan hebben. Het is jammer voor ze, ze zullen zelf over de kloof die zij voelen heen moeten stappen. Ik kan ze als vrienden en goede buren aanvaarden maar excuses: nee. Die komen bij mij de bek niet uit. En al helemaal niet als ik zie hoe negerstammen elkaar eeuwenlang het leven zuur hebben gemaakt. Al helemaal niet als ik zie hoe Indiërs onderling elkaar dwars hebben gezeten. 

Op de dag dat ieder ander mens veel beter is dan ik, misschien zal ik dan een schuldgevoel krijgen en excuses maken. Ik vrees met grote vreze dat ik die dag niet mee ga maken.

Indonesië is geen land

Ik kan me nog goed herinneren hoe Michael Gorbatsjov reageerde op slachtoffers van oorlogsgeweld in Noord-Pakistan. “Die mensen beseffen niet eens dat ze in Pakistan wonen”, zei hij toen. En ja, ik denk dat hij gelijk had. Deze week werd mij gevraagd “wat is een land”?” omdat ik beweerde dat Indonesië geen land was en het nooit zou worden ook. Het antwoord op die vraag is eenvoudiger te geven dan het lijkt.

Een land is het grondgebied dat wordt ingenomen door een staat en een staat is de organisatievorm van een volk. Daarmee komen we op glad ijs want over het begrip  “volk” zijn de allerafschuwelijkste oorlogen gevoerd. Toch is er wel een definitie van “volk” te geven. Een volk is een groep mensen waarvan de gemeenschappelijke historische, culturele en eventueel raciale kenmerken en ervaringen sterker zijn dan de kenmerken die hen scheiden. 

Dat nu is ook precies de reden waarom Indonesië geen land is. Er woont geen volk maar er woont een mengeling van volkeren. Daarin onderscheidt het land zich bijvoorbeeld van de VS. Daar wonen wel heel veel verschillende rassen maar zij vormen toch één volk. Overigens zijn de bindende factoren daar uiterst dun en blijft de kans op uitéénvallen steeds bestaan. Aan de andere kant wordt de band hechter naarmate ze langer voortbestaat.

Indonesië huisvest een scala aan volkeren die niets met elkaar te maken hebben. De Atjeher voelt geen enkele verwantschap met de Dajak. De Oost-Javaan heeft nauwelijks verwantschap met de West-Javaan, de Papoea onderscheidt zich van de meeste inwoners van Indonesië niet alleen door historie en cultuur maar ook nog door ras en godsdienst en hetzelfde geldt voor de Molukker.

Zeker, Java is een meltingpot van Indonesische volkeren geworden maar zij zij niet met elkaar verbonden door een gemeenschappelijke historie en ook niet door een gemeenschappelijk doel. Dat is ook al weer een verschil met de VS. The American Dream glanst weliswaar niet meer zoals ze dat in het verleden deed maar ze vormt wel een band. mensen gingen en gaan naar de VS om een beter leven te hebben. De negers en Indianen zijn de uitzondering daarop maar…het streven van de eerste groep is er volledig op gericht om zich meester te maken van die droom.

Nu is mij verweten dat ik met mijn stelling dat indonesië geen land is, de kolonialen en hun gedrag heb willen goed praten. Dat is niet het geval, ik heb ze wel wat minder willen criminaliseren. De zogenaamde onafhankelijkheid van de Indonesische Republiek heeft voor een groot deel van haar bewoners niet minder maar meer onderdrukking gebracht dan koloniale tijden. Nu zou dat nog te verteren zijn als de onderdanen van de Soesoehoenan van Soeroekarta of van Djokja onderdrukt werden door hun eigen “Heer der Heren”. Dat is niet het geval. Het is veel erger geworden want de Atjehers, bijvoorbeeld, worden nu onderdrukt door de Soesoehoenan van Djakarta, de president dus. Sinds de Indonesische onafhankelijkheid hebben Indonesische machthebbers misdaden tegen hu eigen bevolking begaan waarbij de daden van Jan Pieterszoon Coen en van Heutsz verbleken. Zegt de naam Ventje Soemoeal iemand nog iets?

Voor de Atjeher, de Lombokker, de Balinees of de Timorees en zeker voor de Papoea is het er eigenlijk alleen maar erger opgeworden. De onderdrukker zit dichterbij en is dus gevaarlijker. Ondertussen is het de Heer in Djakarta die verordonneert dat de inwoners van Kalimantan (Borneo) hun bossen verliezen. Eén van de zwaarste aantijgingen aan het adres van de koloniale planters was dat zij de bevolking verplichtten gewassen te verbouwen waaraan de Indiërs zelf niets hadden. Ze ware goed voor de internationale markt. En zie: het bestuur in Djakarta doet precies hetzelfde in het kwadraat.

“Maar ze besturen nu toch zichzelf?” Dat blijkt dus niet het geval te zijn. Alle vruchten van verkiezingen en hard werken komen terecht op de creditcards van de Soesoehoenan en zijn volgelingen. Nee, de inwoners van Indonesië zijn  er met hun “merdeka” geen milimeter op vooruitgegaan. Erger nog, de schijn van zelfbestuur heeft ze verder van hun autonomie afgedreven.

De onmenselijkheid van de koloniale onderdrukking in Nederlandsch Indië valt niet te ontkennen. Er zijn voorbeelden geweest van jhet platbranden van akkers en dorpen. Er zijn onmenselijke strafexpedities geweest maar…er waren ook andere en betere verhoudingen. De dekolonisatie werd dan ook niet gedragen door een meerderheid van de Indiërs. Dat kon ookniet omdat veel mensen niet eens beseften dat ze in Nederlandsch Indië woonden.

De dekolonisatie vond plaats doordat in Nederland een beeld was ontstaan van de harteloze koloniaal die de zieleige inlander onderdrukte en terroriseerde. Misschien werd dat beeld nog versterkt doordat ene reklatief groot deel van de kolonialen aanhanger was van de NSB. Dat viel in 1945 natuurlijk niet te pruimen. Het laatste duwtje van de dekolonisatie werd gegeven door een groep verwende en verwesterde Indiërs onder leiding van Soekarno en Hatta die nooit meer dan enige tienduizenden aanhangers hebben gehad. Een representatieve hoeveelheid van de Indische bevolking was dat nauwelijks te noemen.

Daarom zou het goed zijn als we ons niet steeds weer door hypes lieten meeslepen. Voor zover het de Antillen aangaat, zou het beter zijn om af te zien van die zogenaamde onafhankelijkheid. De eilanden zullen het slagveld worden voor de VS en Venezuela en ten prooi vallen aan de slinkse politieke acrobaten die nu eenmaal overal te vinden zijn. Nee, de status van “gemeente” zou een goede oplossing zijn. Het zou ons niet voor de tweede keer een archipel in de ellende doen storten.

Tot sterkte,
Kaj Elhorst

Http://politiek.wordpresss.com

 

Service

www.judithhamerlinck.nl/schuldgevoel.htm

www.entoen.nu/venster.aspx?id=23

www.slavernijmonument.nl/index.php?page=3

www.nobodyhere.com/excuses.hier

www.wazamar.org/gen-links/b-Ned-Ind.htm

www.wereldpagina.nl/index.php/Nederlandse_Antillen