Harvard politicoloog Robert Putnam is een autoriteit op het gebied van sociale verbanden in de samenleving. In zijn nieuwste onderzoek
E pluribus unum
betoogt Putnam dat de sterk toegenomen etnische diversiteit in onze westerse samenlevingen op de korte termijn leidt tot verminderde sociale solidariteit en ‘sociaal kapitaal’. Op de lange termijn zijn immigratie en diversiteit een zegen voor cultuur, economie en innovatie, maar dat gaat niet vanzelf. Putnam pleit voor ‘wijs beleid’. Een restrictief immigratiebeleid levert niks op, maar het gaat om het streven naar een nieuw concept van ‘wij’.
Met Putnam stond afgelopen zaterdag een uitgebreid interview in de meest volkse krant van Nederland en het was stuitend. Stuitend om te lezen dat we een Amerikaanse professor nodig hebben om het verhaal in de krant te krijgen dat ik al jaren verkondig. Op dit blog onder meer. Zo meent Putnam dat de inrichting van gemengde wijken leidt tot vereenzaming. Maar natuurlijk! Hij heeft gelijk. Degene die de “oplossing” van de gemengde wijken heeft bedacht, heeft nog nooit goed in zijn eigen hart gekeken en heeft blind door de wereld gestampt. Met de ogen gericht op zijn werkbureau. Hoewel, het kan ook haar werkbureau zijn geweest.
Zou het echt zoveel moeite kosten om te begrijpen dat niemand er beter of wijzer van wordt als hij veroordeeld wordt samen te wonen met mensen die hij niet begrijpt of verstaat? Zou er echt één bewoner van een achterstandswijk te vinden zijn die daarin een mogelijkheid tot integratie zou zien?
Vereenzaming, in de schulp kruipen zijn logische resultaten van gemengde wijken omdat mensen niet open staan voor het vreemde maar er bang voor zijn. Zeker, er zijn uitzonderingen maar voor de meerderheid van de mensheid geldt angst als algemeen richtsnoer. Herinneren we ons nog de pas ontdekte indianen in de binnenlanden van Brazilië? Wat was het eerste wat zij deden toen zij een hoor hen onbegrepen voorwerp (of misschien wel “wezen”) over zagen vliegen? Ze richtten hun pijl en boog erop, ze weerden af. Angst.
Dat is fundamentele angst en die beheerst zeker mensen die naar een land komen dat hen volslagen onbekend is. Zij zijn weliswaar vervuld van hoop maar ook van vrees en echt niet allemaal avontuurlijke journalisten die eens even een kijkje in een vreemde wereld willen nemen. Zij groepen en troepen bij elkaar zo goed als de Nederlandse expats in Australië en Canada of Spanje. Geen van hen zou sneller in de samenleving integreren door geplaatst te worden in een gemengde omgeving. Achterdocht en gevoelens van onveiligheid zouden hen gaan beheersen.
Nee, gemengde wijken zijn de vrucht van de idee fixe dat de samenleving maakbaar is, desnoods vervormbaar tegen alle bestaande vormen in. Een samenleving is niet maakbaar maar alleen groeibaar. Ze moet groeien vanuit de vele moederplanten die al bestaan, in verscheidenheid. Verscheidenheid kan in eenheid prachtige bloemen opleveren maar niet als de zaailingen eerst zijn verfomfaaid.
Een stuitend interview want je hebt geen Amerikaanse professor nodig als je bereid bent de waarneming van een geoefende en ervaren journalist te geloven en serieus te nemen. Even zo goed ook een hoopgevend interview want zelfs langs de wetenschappelijke weg blijk je uit te komen bij mijn zienswijze. Misschien is er toch nog een toekomst voor deze wereld.
Tot sterkte,
Kaj Elhorst
Service
www.socialeinnovatie.com/uploadedFiles/Sociale_Innovatie/Korte_berichten/Robert%20Putnam
www.rug.nl/boom/onderwerpen/Globalisering/Nieuwe_Wanorde
www.hetvrijevolk.com/?pagina=4322&titel=Lang_leve_de_Maakbare_Samenleving
www.dsg.nl/logs/ws/index.php?p=542&c=1