Een paar jaar geleden hoorde ik op de radio een onderwijzer tekeer gaan over Zwarte Piet. Hij vond dat echt het allerlaagste voorbeeld van rassendiscriminatie. Zwarte Piet moest uit het straatbeeld verdwijnen en vervangen worden door leuke, blanke clowntjes die dansten en sprongen rond de Goedheiligman ( Op wie we nu nog 7 maanden moeten wachten, maar toch…)
Het was al gauw duidelijk dat de man wel onderwijzer was maar geen snars verstand had van de herkomst van Zwarte Piet. Zijn zwarte huidskleur heeft helemaal niets met inwoners van Afrika of hun over de hele wereld gediasporeerde familieleden te maken. Het zwart staat voor demonen en duivels. Tot zover.
Ik moest daaraan denken toen ik van de week iemand sprak die het bevrijdingsvuur uit Wageningen gaat halen om het op 5 mei in mijn stad aan de burgemeester te overhandigen. Niet alleen maar als deelneemster aan een estafetteloop. Zij vond dat mooie symboliek. Toen ik weer met andere dingen bezig was, maalde dat in mijn hoofd nog door. Mijn gesprekspartner is van huis uit katholiek en misschien wat meer vertrouwd met symbolen dan een mengeling van doopsgezindheid en remonstrantie zoals ik. Ik piekerde dan ook over die symboliek.
Nu ben ik niet zo dom als ik er wel eens uitzie of overkom en ik begreep dus best de symboliek van het bevrijdingsvuur dat z’n bron had in de plaats waar de onderdrukker zijn overgave had getekend. Ik zag er zelfs het symbool in van vrijheidsvuur dat aan de demon van de Nazikrachten was ontworsteld, hoewel ze van tijd tot tijd proberen het weer uit te blazen. Mooie symboliek dus maar bracht het me dichterbij de toch behoorlijk onbevangen en openhartige uitspraak van mijn gesprekspartner?
Ik heb het gevoel dat er een kloof gaapt en dat ik er nog niet uit ben, niet uit de vraag wat zij er precies mee bedoelde. Nu zou ik dat natuurlijk gewoon kunnen vragen maar ja, dat lukt voorlopig niet als ze zich rotrent van Wageningen naar onze gezamenlijke woonplaats want dat zijn behoorlijk wat kilometertjes. Aan de andere kant heeft al dat geprakkizeer wel gevolgen, vruchten, nakomelingen zou ik bijna zeggen.
Als je in Nederland het symbool van Dodenherdenking en Bevrijdingsdag niet meer herkent, is dat niet net zoiets als een christen die het Kruis ziet en vraagt “Wat is dat?” Ik zou er bijna een schuldgevoel van krijgen en denken dat ik vergroei tot iets zoals de onderwijzer uit het begin van dit stuk, met de ogen vastgegroeid aan de verrekijker, alleen gricht op wat komt en blind voor al het andere.
Eén ding weet ik zeker, het is moeilijk om helemaal zonder symbolen te leven. Symbolen geven houvast en duiden aan waar de wortels zitten van de zin van ons bestaan. Je moet ze herkennen om er niet over te struikelen, zoals die onderwijzer. Net als tradities zijn ze als de bijzondere, uitverkoren tegels waarop je vroeger je voeten moest zetten om niet een kilometer naar beneden te kukelen tijdens de wandeling van en naar school.
In één van mijn vorige columns had ik het over Wouter Bos die de tekst van de Internationale niet uit zijn hoofd kent. Nu is de tijd van socialistische strijdliederen en marsen met rode vaandels, in Nederland, grotendeels voorbij. Je zou dus kunnen denken dat het pure verspilling is om zo’n lied nog uit je hoofd te leren. En toch ben ik het daar niet mee eens. Laat ik eerlijk zijn, ik ken de tekst ook niet volledig maar ik ben ook geen sociaaldemocratische voorman. En daar draait het om.
Als leider van de sociaaldemocratie in Nederland is het belangrijk om je bewust te zijn van je wortels, van symbolen en tradities. Je moet je achterban duidelijk kunnen maken in welke traditie je staat. Als de politieke inhoud al voortdurend ter discussie staat en je hebt geen flauw benul van de betekenis van een geheven vuist, een hamer en sikkel en een strijdlied, wat is er dan nog dat bindt? Volgens de dichter Gorter in elk geval niet zoveel.
Tot sterkte,
Kaj Elhorst
Service
-
Ontwaakt, verworpenen der aarde!
-
Ontwaakt, verdoemde in hongers sfeer!
-
Reedlijk willen stroomt over de aarde
-
En die stroom rijst al meer en meer.
-
Sterft, gij oude vormen en gedachten!
-
Slaafgeboornen,ontwaakt,ontwaakt!
-
De wereld steunt op nieuwe krachten,
-
Begeerte heeft ons aangeraakt!
-
refrein:
-
Makkers, ten laatste male,
-
Tot den strijd ons geschaard,
-
en D’Internationale
-
Zal morgen heersen op aard.
-
De staat verdrukt, de wet is logen,
-
De rijkaard leeft zelfzuchtig voort;
-
Tot ’t merg en been wordt d’ arme uitgezogen
-
En zijn recht is een ijdel woord
-
Wij zijn het moe naar andrer wil te leven;
-
Broeders hoort hoe gelijkheid spreekt:
-
Geen recht, waar plicht is opgeheven,
-
Geen plicht, leert zij, waar recht ontbreekt.
-
De heerschers door duivelse listen
-
Bedwelmen ons met bloedigen damp.
-
Broeders, strijdt niet meer voor andrer twisten,
-
Breekt de rijen! Hier is uw kamp!
-
Gij die ons tot helden wilt maken,
-
O, barbaren, denkt wat ge doet;
-
Wij hebben waap’nen hen te raken,
-
Die dorstig schijnen naar ons bloed.
www.wikipedia.nl (Zwarte Piet)
Politiek 
Geef een reactie