Toen mijn jongste zoon afstudeerde in het vak bestuurskunde, moest hij een scriptie verdedigen waarin de toepasbaarheid van proces- en projectmanagement aan de orde kwam. Het was spannend maar ook wel grappig om te zien hoe de hoogleraar steeds weer probeerde hem onderuit te halen en het was nog leuker om mee te maken hoe dat maar zelden lukte. Nou moet ik toegeven dat die professor op een goed moment ook gewoon genoeg had van zijn eigen gezwam en zo hoort het ook.
Uit die bijeenkomst heb ik de gedachte overgehouden dat ik zelf een project ben. Jawel, ik zie mijzelf als een schrijfproject en ik probeer van tijd tot tijd daaraan sturing te geven. Mijn vrouw probeert ook wel eens sturing te geven en beiden zijn we in dat sturen soms succesvol en soms niet. Als project ben ik eigenlijk ook een soort ongeleid projectiel.
Binnen het project dat Kaj Elhorst heet, spelen zich processen af. Ik ben bereid de overtuiging van atheïsten te volgen die menen dat denken bijvoorbeeld bestaat uit een chemisch proces. Ik heb er dan ook lange tijd over gedacht om op de Maasvlakte te gaan wonen maar mijn gezin wilde mij niet volgen. Totaal onverantwoord woon ik daarom nu in een gewone woonwijk. Enschede op z’n smalst, zal ik maar zeggen.
Een chemisch proces dus. Het pruttelt en bubbelt wat in mijn hoofd dat waarschijnlijk als een geluiddichte kamer is afgesloten want ik merk van die laboratoriumgeluiden nooit iets. Uit alle inwerking van stofjes en stoffen waarvan ik de chemische samenstelling liever niet wil weten, komen min of meer gestructureerde denkbeelden voort. Dat komt op mij toch wat merkwaardig over. Ik zal zeggen waarom.
Wie in de natuur bijvoorbeeld aan de rand van een gashoudend moeras staat, ziet stoompjes en bellen opstijgen. Iedereen kan zich voorstellen dat op een willekeurig moment uit die brij ineens een kikker of een slang tevoorschijn is gekomen. Ooit, op een goede of slechte dag. Maar ik heb helemaal niet het gevoel dat mijn hoofd ook zo werkt. Mijn gedachten komen niet lukraak op een willekeurig moment tot stand. Ze volgen, wat ik noem, logische lijnen en eindigen in een slotsom.
Dat kan niet het gevolg zijn van willekeurig gebubbel want dan zou ik elke keer moeten wachten totdat mijn hersens zijn uitgebubbeld en als een soort samenloop van omstandigheden mij een slotsom aanreiken. Nee, ik weet bijna zeker dat het zo niet werkt. Mijn denken, dat chemische proces, wordt gestuurd.
Als journalist en schrijver heb ik veel met auteursrecht te maken. De stukken die ik schrijf zijn mijn geestelijk eigendom. Maar wie zijn de echte eigenaars van die stukken? Mijn vingers omdat ze de toetsen van het toetsenbord indrukken? Mijn hersens met hun gebubbel? Volgens onderzoekers lopen elektrische stroompjes van mijn ogen naar mijn hersens, van mijn hersens naar mijn handen en vingers en vandaar weer naar mijn ogen (ter controle). Dat zeggen ze.
Ik kan dat niet controleren en zelfs als ik hun apparaatjes zie met uitslaande wijzers en lichtflitsen, weet ik nog steeds niet zeker of het zo is. Het is aannemelijk maar niet zeker en eigenlijk reiken onderzoekers mij uitsluitend “circumstantial evidence” aan. Ik moet het voor waar aannemen. Pardon? Die uitdrukking komt mij nu toch wel heel erg bekend voor. Is dat niet een benadering van wat men “geloof” noemt?
Eén en al onzekerheid dus en er zijn dagen dat ik me afvraag of mijn gedachten zelfs wel echt mijn eigendom zijn. Omdat er niemand is die mij zonder enige twijfel kan duidelijk maken dat alles berust op een chemische doe-maar-raakconstructie, houd ik het op een vorm van extern procesmanagement. Om de een of andere reden heeft de manager er belang bij in mijn hoofd het gebubbel op een andere manier plaats te laten hebben dan bij de buurman. Mooi is dat, hè?
Tot sterkte,
Kaj Elhorst
Service
Indeed. Mooi.
Maar heel af en toe frustrerend eveneens. Want ookal ben ik geen atheist, heel soms zou ik graag die overtuiging (of dat geloof) delen. Al was het maar om niet te hoeven vragen naar waarom. ‘Daarom’ deed het ook prima toen 4 jaar oud was. En dat waren nog eens tijden;)
Louz
Ja, toen geloofde je ook nog in St. Nicolaas en als het goed is ben je daar heel gelukkig van geweest, hoop ik.